Naar Archief
De
jongste
roman van Leon de Winter, Geronimo, is spannend.
Er is veel
actie, er zijn complotten van geheime diensten en de hoofdpersonen zijn
echte
helden. Maar daarnaast is De Winters roman een dieptepeiling en een
optimistische verbeelding van het conflict tussen het moslimextremisme
en het
Westen. Die diepere laag van de roman is door veel recensenten helaas
gemist. Rob Schouten noemde de roman in zijn recensie van 9 mei
2015
zelfs ‘regelrechte pulp’. ‘Het
heeft er
alle schijn van dat De Winter zich heeft overeten aan televisieseries
als
‘Homeland’ en ‘House of Cards’, een indigestie die hij in ‘Geronimo’
weer probeert
uit te braken, anders kan ik het verhaal in deze roman niet duiden’.
Trekken
van Christus
De
Winter verbeeldt
het conflict met het moslimextremisme op het meest fundamentele niveau.
Hij
beschrijft een ontmoeting tussen de moslimextremist bij uitstek, Osama
bin
Laden, en een moslimmeisje, dat duidelijk de trekken van Christus
heeft.
hristenen die
het verminkte meisje op straat aantreffen gebeurt iets soortgelijks.
Ook zij
gaan voor haar zorgen. Ze zeggen tegen elkaar: ‘Wij moeten voortaan
haar handen
zijn’. De Winter verwijst hier indirect naar het beroemde kruisbeeld in
de
Ludgerikerk in Münster. Bij een bombardement in 1944 verloor de
Christusfiguur
beide armen. Bij de restauratie van de kerk is het beeld zonder armen
teruggehangen met de tekst: ‘Ik heb geen andere handen, dan die van
jullie’.Conflict
Die
centrale
plaats van een Christusfiguur is intrigerend. Het
lijkt alsof De Winter wil
zeggen: we hebben niet te maken met een conflict tussen ‘de Islam’ en
de
Westerse moderniteit, maar met een conflict tussen haat en liefde,
tussen
vijandschap en vergeving. Het conflict tussen het moslimextremisme en
‘ons’ is
daarmee ten diepste religieus. Het is een conflict met
de mens die voor een groot deel ten grondslag ligt aan de Westerse
beschaving:
de Jood Jezus.
Westerse
christenen spelen in dit conflict geen rol. Alsof de kracht van het
westerse
christendom is uitgespeeld. Pakistaanse christenen hebben een rol als
mensen
die in hun vernedering en onderdrukking het meest op Christus lijken.
Israël speelt
een rol als het land dat humaniteit en kracht durft te combineren. De
hoofdpersoon Tom, een seculiere Amerikaanse Jood, vertrouwt zijn bestaan
uiteindelijk aan
dit land toe. Israël is ook het land dat Osama bin Laden uiteindelijk
doodt.
Want in het universum van De Winter is Osama bin Laden niet door
Amerikaanse commando’s
geëxecuteerd. Vlak voordat ze hem hadden moeten doden, heeft er een
persoonsverwisseling plaats gehad en is er iemand anders gedood.
Eigenlijk net
zoals in de Islam over de kruisdood van Jezus gesproken wordt: vlak voor de kruisiging is hij verwisseld (Sura 4,157).
Optimistisch
Het
boek is
optimistisch. Als polemist wil Leon de Winter nog wel eens geharnast
zijn over
de Islam. Maar dit boek is in de eerste plaats een pleidooi voor
vertrouwen in
de kracht van liefde en vergeving. Op het einde van het boek zijn
hoofdpersoon
Tom en zijn ex-vrouw verder gekomen in het verwerken van hun rouw en
schuld. En
als zelfs Osama bin Laden een beetje ten goede kan veranderen, dan
staat het er
nog niet zo slecht met de wereld voor. Het boek is ook een oproep om al
die
miljoenen onderdrukte christenen in moslimlanden en die miljoenen
moslimmeisjes
niet te vergeten. ‘Wij zijn hun handen’. Het slotvisioen van het boek
dat het
moslimmeisje wonderbaarlijk genezen is en op onverwachte plaatsen in
Azië Bachs
Goldbergvariaties speelt, toont De Winters profetische vertrouwen in de
afloop
van het conflict tussen Christus en het moslimextremisme.
Coen
Wessel
Leon
de
Winter, Geronimo, De Bezige Bij