Roger
Hallam en de klimaatapocalyps
|
|
Naar Homepage Naar Archief Naar Weblog Naar meer Climatesongs |
De
Britse
klimaatactivist Roger Hallam ontketende eind november binnen en buiten
de
klimaatbeweging Extinction Rebellion heftige discussies. In een
interview met Die
Zeit riep hij de Duitsers op om minder emotionele energie in
de herdenking
van de Shoah te steken. De verbondenheid met de Shoah zou verhinderen
dat
Duitsland zich emotioneel verbond met de zoveel ernstigere
klimaatcrisis. De
Duitsers dienden Auschwitz daarom te relativeren.
De
oproep van Hallam en de daarop volgende discussie binnen
Extinction Rebellion kan je afdoen als iets marginaals uit een
enigszins
sektarische beweging. Toch is de discussie interessant. De
klimaatverandering
roept diepe angsten op en activeert apocalyptische denkwijzes. Ik ben
er
overtuigd dat we de komende decennia nog veel van dit soort
apocalyptisch
denken gaan zien. De uitdaging voor een ‘groene theologie’ zit dan ook
niet
alleen in een nadenken over de schepping, maar minstens zozeer in een
goed denken
over wat komen gaat (eschatologie). Interviews
in Die Zeit
en Der Spiegel Hallam
werd onlangs geïnterviewd in Die Zeit en Der
Spiegel. De reporter van Die Zeit sprak hem aan op de vergelijking die
hij kort
daarvoor gemaakt had tussen de reactie op de klimaatcrisis en de
reactie op
Auschwitz. Roger In
een iets eerder interview in Der
Spiegel voorspelde Hallam een groot graantekort door een zeer
sterke opwarming
van de aarde. ‘De consequentie is massale hongersnood, die leidt naar
massale
dood en tenslotte tot ineenstorting van de samenleving. Dit zal leiden
tot
genocide of massa migratie – of een combinatie van beide…Ecologische
ineenstorting betekent sociale ineenstorting. En wat betekent dat?
Oorlog, het Reactie
Duitse Extinction Rebellion Maar
de Duitse XR-beweging voerde Hallams
instructies niet uit. Ze distantieerde zich van zijn uitspraken en
publiceerde
de email die hij gestuurd had. Ook de Engelse XR-beweging distantieerde zich.
Hallam zag zich genoodzaakt tot twee keer toe excuses aan te bieden. Ze
waren voorspelbaar
halfhartig. Discussies
in Nederland Deze
interne discussie was bedroevend. Ze
spitste zich vooral toe op de vraag of Hallam gelijk had dat de Shoah
slechts
een van de vele genocides was. De discussie kwam af en toe regelrecht
in
antisemitisch vaarwater terecht. Enkele Joodse XR-activisten haakten
af. De
klimaatapocalyps relativeert alles Pas bij het lezen van deze woorden besefte ik hoezeer de klimaatcrisis een apocalyptisch denken oproept. En de kern van dit apocalyptische denken is: er komt iets op ons af dat zo groot en
omvattend is
dat alles van onze huidige wereld daarbij in het niet valt. Ook de
Shoah valt
daarbij in het niet en dus kan de energie en de emotie die in het
gedenken van
de Shoah gestoken wordt, beter gereserveerd worden voor de komende
klimaatramp.
Gewone morele onderscheiden doen er niet meer toe, want de enige
toetssteen
voor je handelen is de komende ramp. Zo is alles geoorloofd, ook het
bagatelliseren van de shoah of de shoah gebruiken om met opzet een rel
te
schoppen. Dit
is een gevaarlijk denken. Alles in het
leven wordt alleen nog maar betrokken op het voorkomen van de verwachte
catastrofe. Dit denken zit ook dicht tegen een volledig nihilisme aan:
er komt
toch een ramp, dus wat doet het er allemaal nog toe: laten we nog even
genieten
en de aarde opstoken. Na ons de vuurzee. Paulus Dat
is enerzijds een heel sterke
relativering van bijna alles, maar tegelijkertijd zit er een utopische
opbouw
in. Er ontstaat een nieuwe vorm van samenleven. Daarom
zijn juist de zaken die helpen om
zo’n nieuwe gemeenschap te bouwen van grote waarde. Ze zijn niet
relatief, maar
zullen ook in een post-apocalyptische wereld blijven. Liefde zal
hetzelfde blijven,
en ook hoop en geloof. Wat voor relativering van deze wereld je ook
voorstaat:
liefde, geloof en hoop moet je nooit relativeren. Daar moet je altijd
je gedrag
en levenshouding door laten bepalen. Bij Paulus vernietigt de apocalyps
niet
moraal of wat er goed is in deze wereld – anders dan bij Hallam. Moraal – Paulus geeft een heel aantal concrete
gedragsregels – en alles wat er nu al goed is, dat alles helpt om een
gemeenschap te bouwen die gericht is op de nieuwe tijd. Met als grootste pijlers: liefde, geloof en hoop. Geloof En zelfs al zou Roger Hallam gelijk hebben en de klimaatverandering inderdaad zo erg worden dat er hongersnoden en rampen komen (wat ik niet verwacht!), juist dan is het belangrijk om voor ogen te hebben dat ook deze rampen het einde niet zijn. Meer dan ooit is er op een half verwoeste aarde behoefte aan liefde en hoop, om sociale instorting te beperken en zo’n samenleving te laten overleven en te vernieuwen. En aan geloof dat dit alles draagt.
[i]
Karin
Neutel, A Cosmopolitan Ideal:
Paul's Declaration 'Neither
Jew Nor Greek, Neither Slave
Nor Free, Nor Male and Female' in the Context of First-Century Thought,
London
2015. |