De Nederlandse regering heeft er nog steeds niet mee ingestemd om mee te doen met bombardementen op het Libische regeringsleger. Dat lijkt me heel verstandig. Waarschijnlijk waren de eerste bombardementen nog wel gerechtvaardigd omdat ze een bloedbad in Benghazi voorkwamen. Maar met de openlijke training en bewapening van de rebellen doen de Engelsen en Fransen actief mee aan een burgeroorlog. Als Nederland mee zou doen, zou het niet alleen het VN-mandaat overschrijden. Het zou onherroepelijk betrokken raken bij een nieuw oeverloos project van nation-building vanuit de loop van het geweer.

Sinds het verlies van Indië stonden internationale samenwerking, ontwikkelingshulp en  later ook militaire interventie in dienst van een geseculariseerd-christelijke toekomstverwachting. Met onze hulp zouden landen in de Derde Wereld zich ontwikkelen. In plaats van een wereld die verdeeld was in arm en rijk zou er één ontwikkelde en democratische wereld ontstaan. Aldus zou er een geseculariseerde versie van het koninkrijk Gods komen. 

De opkomst van de radicale Islam heeft de onhoudbaarheid van dit geseculariseerd-christelijke toekomstbeeld aan het licht gebracht. De radicale Islam liet zien dat er groepen zijn die op geen enkele manier willen meedoen aan dit project en vijandig staan tegen de hele Westerse cultuur. Dat had ook iets verhelderends. Het gaf zicht op een gordel van staten van Pakistan tot in Midden-Afrika die er niet in slagen tot goed bestuur te komen. In Nederland kwam een nieuwe trots op de eigen cultuur en de eigen instellingen die er wel in slagen voor recht en welvaart te zorgen.

In dit nieuwe nationalisme zit iets dubbelzinnigs. De trots op de eigen instituties en de eigen maatschappelijke en culturele prestaties is terecht. Het is een verzet tegen cultureel relativisme en 'alle naties streven naar het goede'-fantasieën die handenvol geld kosten. Anderzijds is nationalisme leeg, zonder toekomst, gevaarlijk en onbarmhartig. Het veroorzaakte in de twintigste eeuw al twee wereldoorlogen.

Het is daarom zaak om betrokken te zijn bij de wereld rond Europa, maar wel op een andere manier. Niet door militaire interventies en vanuit Europa bepaalde ontwikkelingsprogramma’s in andere landen. Wel door uit te gaan van de culturele, wetenschappelijke, godsdienstige en economische kracht van Europa.

Toon de kracht van Europa op deze gebieden, investeer daarin en maak dat tot uitgangspunt van een omvattende internationale politiek. Knoop actief culturele, economische en wetenschappelijke betrekkingen aan met de wegzinkende landen rond Europa. Investeer in de eigen wetenschap en cultuur. Overdenk de waarde en de kracht van de christelijke en antieke wortels van Europa. Gooi de universiteiten open voor talentvolle studenten uit deze landen en doordring hun hoofden en harten.

Een cultureel, wetenschappelijk en godsdienstig bloeiend en zelfbewust Europa, dat op allerlei manieren vreedzaam de hand uitsteekt naar intellectuelen en ondernemers in de falende staten, kan op den duur bergen verzetten. Op deze manier combineren we betrokkenheid bij anderen met het bewustzijn dat wij nooit het paradijs op aarde zullen vestigen.