Naar Archief
Naar Weblog
Oorzaken van de opkomst van Wilders (1)
De
oorzaak van de opkomst van Wilders wordt nogal eens gelegd bij de het
falende
beleid van gevestigde politieke partijen. De Partij van de
Arbeid bijvoorbeeld
zou zijn arbeiderskiezers vergeten zijn en te zeer zijn meegegaan in de
hervorming van de verzorgingsstaat. Een andere oorzaak wordt gezocht in
het
existentiëel op drift geraakt zijn van kiezers na het einde
van de verzuiling.
Beide verklaringen zijn onjuist. De opkomst van Wilders maakt veeleer
een al
langer bestaande cultuurstrijd zichtbaar in de Nederlandse samenleving,
waarbij
de ‘Wilders-kiezers’ één pool
in de cultuurstrijd vormen (In de Waagschaal zomer 2009).Oorzaken van de opkomst van Wilders (2): de bohemien
Om er achter te komen waar de populariteit van Wilders mee te maken heeft, beschrijf ik eerst de ontwikkelingen in het andere kamp: de brede groep leraren, ambtenaren, kunstenaars, journalisten en onafhankelijke beleidsmakers die zich oriënteren op progressieve of liberale partijen. In de loop van de jaren zestig nam deze, voorheen verzuilde groep, de levenshouding over van een type mens dat in de jaren dertig en veertig van de 19e eeuw in het milieu van armoedige kunstenaars in Parijs ontstaat: de bohemien. Hun verachting voor de ‘Wilders-kiezers’ heeft geleid tot een diepe bron van wrok (In de Waagschaal zomer 2009).
Oorzaken van de opkomst van Wilders (3): Islam
De omgang met immigranten is het belangrijkste thema waarop de ‘Wilders-kiezers’ en hun tegenpool, de vrijzinnige en progressieve intellectuelen, botsen. In dit artikel probeer ik die botsing te verklaren vanuit de cultuurstrijd op het gebied van de Nederlandse identiteit en de zedelijkheid. Tenslotte probeer ik te verklaren waarom de botsing rond immigranten zich de laatste jaren rond het thema ‘Islam’ geconcentreerd heeft (In de Waagschaal zomer 2009).
De inhoud van het populisme
Populisme is een term die weinig verheldert. Het is niet een onafhankelijke definiëring van een politieke stroming, maar het is meer een veroordeling. Hierdoor verdwijnt het zicht op de inhoud en op de dynamiek die er voor zorgt dat Fortuyn en Wilders zoveel aanhang hebben gekregen de laatste jaren. In dit artikel kritiseer ik een te formele visie op de Islam, n.l. als een 'godsdienst'. De formele visie op 'godsdienst' verduistert ook een heldere blik op de christelijke 'godsdienst'. (Michsjol juni 2010)
De critici van Wilders zijn lui
Wat beweegt de kiezers van Geert Wilders, en wat beweegt Geert Wilders zelf? In de discussie over de opkomst van de PVV wordt koortsachtig gezocht naar een antwoord op die vragen. Maar het is minstens zo nuttig om te kijken naar wat de tégenstanders van Geert Wilders beweegt. De tegenstanders zijn een brede groep, onder wie veel leraren, ambtenaren, journalisten en onafhankelijke beleidsmakers. Ze oriënteren zich op progressieve of liberale partijen. Ze zijn opgegroeid in de ontzuilende samenleving van de jaren zestig, zeventig en tachtig en hebben de idealen uit die jaren ingedronken: de mens hoort een vrij en creatief wezen te zijn.Voor veel progressieve Nederlanders is hun levenshouding zo vanzelfsprekend, dat ze niet eens weten dat ze die hebben. Men heeft wel een zekere minachting voor wie anders leeft en denkt. En dat blokkeert open discussies op de maatschappelijke terreinen waarop de Wilders-kiezers en hun tegenstanders tegenover elkaar staan: het strafrecht, de positie van de nationale staat en de vraag wat goed gedrag is. (Trouw 28 oktober 2010)
Waarom won Wilders in 2009?
Het ligt voor de hand om te vragen waarom Wilders zoveel verloren heeft bij de Europese verkiezingen van 2014. Maar die andere vraag is veel interessanter: waarom won Geert Wilders zoveel stemmen in 2009? Bij de Europese verkiezingen van 2009 konden de sympathisanten van de PVV voor het eerst massaal kenbaar maken dat de PVV hun partij was. Het waren de eerste verkiezingen waarbij de PVV ook voor de verkiezingen volop aandacht kreeg. Veel VVD-kiezers uit 2007 waren ontevreden over de koers van de VVD, na het opstappen van Rita Verdonk in oktober 2007. (mei 2014)
Het CDA moet over de thema's van Wilders praten
De afgelopen jaren heeft het CDA nauwelijks over Wilders en de thema’s waar Wilders van leeft gesproken. Jarenlang kon het CDA daardoor een interne eenheid uitstralen, die electoraal voordeel opleverde.
De PVV-kiezers worden in de brief 'Predikant en populisme' als ‘bezorgd’, ‘onzeker, en ‘angstig’ gekenschetst. Voor een deel ben ik het daar mee eens. De internationalisering van onze samenleving en het machtsverlies van het Westen roepen angsten op over de toekomst van Nederland. Nederland als een vertrouwd nationaal huis lijkt te verdwijnen. Maar deze angsten zijn niet beperkt tot de PVV-kiezers. Die angsten heb ik zelf ook. Het zijn reële angsten: hoe zorgen we voor maatschappelijke samenhang in Nederland terwijl die samenhang onder druk staat door ontkerstening, internationalisering en soms ook door immigratie. (Friesch Dagblad 16 maart 2011)
Ook al speelt Abraham niet zo'n grote rol in het Christendom, toch zijn het vooral christelijke theologen die de laatste decennia zijn gaan spreken over de oecumene van Abraham: Abraham zou een sleutelfiguur zijn die Jodendom, Christendom en Islam met elkaar verbindt. In dit artikel beschrijf ik wat de voordelen en de nadelen zijn van dit zoeken van toenadering tot elkaar met Abraham als verbindingsfiguur. En ik ga in op de rol die Abraham speelt in het Nieuwe Testament, in het bijzonder in de brieven van Paulus. Zo ontstaat een beeld van de specifieke christelijke inbreng in de trialoog. (Kerk en Israël onderweg, april 2009)
Wat houdt de samenleving bij elkaar? Wat bindt de burgers van Nederland, behalve het feit dat ze in dit land wonen en zich aan de wet moeten houden? Daarover is in Nederland een discussie ontstaan met als slagzin 'het nieuwe wij' . In een bijdrage voor het opinieblad Volzin schets ik heel kort de zoektocht naar het 'wij' in de afgelopen anderhalve eeuw, vertel ik iets over de huidige problemen en stel ik: er is eerst een verandering van het 'ik' nodig, willen we tot een verandering van het 'wij' kunnen komen. De huidige concentratie op het ‘ik’ dient verbonden te worden met morele en spirituele gedachten en tradities. Zodat het ‘ik’ niet meer overgelaten wordt aan zichzelf, maar geholpen en gesterkt wordt. We hebben behoefte aan mensen die zichzelf toetsen en laten bijschaven door morele en spirituele kaders (Volzin december 2009).Wie is er bang voor submission?
Over de film Submission van Ayaan Hirsi Ali.
Geloven is je overgeven aan God, zoals je je overgeeft aan een geliefde. De Islam heeft dat goed begrepen door zichzelf de godsdient van de overgave of onderwerping aan God te noemen. Maar ook in de liefde geef je je niet zomaar aan iedereen over. (september 2004)
De terugkeer van de godsdienst in de politiek
In de politiek is de godsdienst op twee manieren teruggekeerd. In de eerste plaats in een utopische variant die zich richt op de onmiddellijke realisering van alles wat onze samenleving belooft. Het onthult dat wij niet de statische, liberale samenleving zijn waarin ieder zijn tuintje wiedt. Veel meer worden we voortgedreven door dromen over tegenstrijdige zaken als gemeenschapszin, persoonlijk succes, seksuele vervulling en eeuwige jeugd. Beloftevoller is de verbinding van godsdienst met de vragen naar identiteit, die opnieuw op de politieke en culturele agenda staan. Hierin kunnen kerken een duidelijke rol spelen. Haar instrument daarbij is niet alleen het profetische, maar veeleer de riten en geboden die een mens raken en vormen in het diepst van zijn persoonlijkheid. (ELK januari 2003)
Het messiaanse levensgevoel van Pim Fortuyn
Interessanter dan de inhoud van de plannen van Pim Fortuyn is het tijdsperspectief waarmee hij werkt. Hij wil de problemen van Nederland in korte tijd oplossen. Daarmee schaart hij zich in de traditie van messiaanse godsdienstige en politieke groeperingen. Ik zie Pim Fortuyn als het opmerkelijkste messiaanse fenomeen in Nederland sinds “ús ferlosser” Domela Nieuwenhuis. (NRC-Handelsblad maart 2002)
Het boerka-verbod
Wij leven in een cultuur die alles wil zien. Alles moet kenbaar zijn en doorzichtig. Waarheid is bij ons een naakte waarheid. Geheimen worden ont-sluierd. Een vrouw in een boerka stelt daaraan een grens. Mensen vinden dat onaangenaam, ze worden er zelfs agressief van. Misschien komt dat ook wel omdat er voor hen niet meer is dan de zichtbare wereld. (december 2006)